Een dagje archeologie
In de ochtend smurfen we naar het Archeologisch Museum en daarna pakken de bus naar Solin om in een Romeinse ruïne nat te regenen.
Veeg naar links en naar rechts om door de foto’s te bladeren.
Vandaag een culturele dag! Eerst even iets over Split: je zou het, buiten een goede topografische kennis, kunnen kennen omdat Diocletianus (de Romeinse keizer) en Ajax (niet de Griekse held) er zijn geweest. Diocletianus werd keizer van het Romeinse Rijk aan het eind van de derde eeuw na Christus. Het was op dat moment al vrij lang crisis in Rome; de Romeinen werden door hun oosterburen, Sassanidisch Perzië, regelmatig in de pan gehakt op het slagveld en de ene na de andere keizer sneuvelt, wordt uit de weg geruimd of komt anderszins aan een onfortuinlijk en vroegtijdig einde. Romeinse legers roepen links en rechts hun aanvoerders uit tot nieuwe keizer met ergens in Europa een veldslag tot gevolg, kortom: het is administratief een drama.
Maar dan komt Diocletianus aan de macht. Hij voert hervormingen door, verslaat hier en daar wat barbaren cultureel minderbedeelden en is om kort te gaan uitermate populair. Hij bedenkt het systeem van de tetrarchie, waarin twee opperkeizers (augustae) en twee onderkeizers (caesari) de macht delen. Na een vruchtvol keizerschap wordt hij ziek en is na driehonderd jaar de eerste Romeinse keizer die vrijwillig aftreedt. Hij trekt zich daarna terug in een paleis dat hij heeft laten bouwen langs de Dalmatische kust, vlakbij de stad Salona waar hij vandaan komt. En tot op de dag van vandaag vormt dat paleis het historische centrum van Split.
En mocht je benieuwd zijn naar Ajax: die waren er in 1995, het legendarische jaar dat ze de Champions League wonnen. In de kwartfinale namen ze het op tegen de lokale trots, Hajduk Split. Dat de club nog altijd erg populair is, zie je overigens snel wanneer je hier rondwandelt: je ziet het logo van Hajduk regelmatig op muren, garagedeuren of achter autoruiten terug. De wedstrijd in Split eindigde destijds overigens in 0–0; in Amsterdam werd het 3–0.
Het Archeologisch Museum
In de ochtend besluiten we eerst om het Archeologisch Museum te bezoeken, wat slechts op een kleine afstand van ons appartement blijkt te liggen. In het overigens erg mooie gebouw is een groot aantal vondsten uit de regio van Split tentoongesteld, van een uitgebreide muntencollectie tot aan glazen flesjes, Griekse kannen en borstbeelden. Het toegankelijke gedeelte van het museum blijkt niet erg groot, maar in de rondgang van de tuin vinden we nog mozaïeken, sarcofagen en inscripties.
Ik vermoed even dat ik Vonne naar teveel oudheidkundig verantwoorde locaties heb meegesleept, wanneer ik zie dat ze zich letterlijk blauw begint te ergeren. Het blijkt echter mee te vallen: niet ergernis of een allergie voor Romeinen blijkt de oorzaak, maar haar nieuwe blauwe broek die nog niet gewassen is blijkt zijn kleur graag te delen en verandert Vonne langzaam maar zeker in een grote versie van Smurfin. De eerste stop op de weg terug is dus het appartement, zodat Vonne zich van de kleurstof kan ontdoen en van broek kan wisselen.
Salona
Dat gebeurt snel en we gaan op weg naar de haven, waar ook het busstation is. We willen kijken of er een bus te vinden is naar Solin, dat niet ver van Split ligt. En mocht je tijdens de geschiedenisles opgelet hebben, dan zou je kunnen denken dat de naam Solin wel erg lijkt op Salona, de geboorteplaats van keizer Diocletianus. En dat klopt! Volgens onze Eyewitness-gids (de Engelse versie van de Capitoolgids) is er nog redelijk wat ruïne overgebleven van de Romeinse stad, dus dat lijkt ons wel een bezoekje waard. We vinden de juiste bus en hebben nog voldoende tijd over voor een ijsje ook!
Als kind leer je om bij onweer nooit onder een boom te schuilen. En wat doen wij?
In Solin aangekomen stappen we uit bij een halte die niet heel ver van de resten van Salona af ligt en we gaan op weg. Over de heuvels richting het binnenland komt een erg donkere lucht aanzetten en het duurt niet lang tot er in een opening tussen twee bergen bliksemflitsen te zien zijn en donder weerklinkt. Ik werp een blik op de lucht, zie dat de wolken redelijk zijwaarts bewegen en verklaar: “Nou, dat trekt over, daar krijgen wij geen last van.”
(Let op: dit is een literaire techniek die in het Engels heel toepasselijk foreshadowing heet. Het is een voorbode van wat komen gaat—ik kom hier op terug.)
En inderdaad, wanneer we weer een stuk in de richting van de kust lopen zien we weer een prachtige blauwe lucht en stralende zon voor ons. We lopen het terrein van Salona op en zien de eerste restanten van de stadsmuren en van het episcopale centrum van de stad. Vonne stelt voor dat we ons eerst nog even insmeren met zonnebrandcrème: deze halfbewolkte luchten kunnen namelijk zeer verraderlijk zijn! We gaan op een bankje zitten, beginnen te smeren en zijn net klaar wanneer de eerste druppels beginnen te vallen: de grote donkere wolk hangt inmiddels ineens boven ons en heeft het onweer en de regen meegenomen.
Nu is er altijd één ding dat je als kind leert om nooit te doen bij onweer, namelijk schuilen onder een boom. En wat doen wij? Juist ja. We wagen nog wel een halve poging om naar het Archeologisch Museum te rennen, maar die eerste druppels worden er al snel meer, veel meer. En aangezien geen van ons beiden ook maar enigszins heeft gerekend op iets anders dan zon en we dus geen paraplu, jas, vest of ook maar iets anders hebben meegenomen om ons tegen regen te beschermen (ik voel me officieel de Slechtste Nederlander Ooit), moet een nabije boom met een breed naaldendak het doen. En dat lukt vrij goed: afgezien van wat regen die met een paar windvlagen onder de boom door waait, blijven we een klein half uur prima droog.
Wanneer de regen eindelijk afneeemt, kunnen we eindelijk de ruïnes verkennen. Alhoewel er weinig meer overeind staat, geven ze wel een goede indruk van de omvang van de stad en de gebouwen die er ooit hebben gestaan. Met name het amfitheather (nog één keer schuilen onder de carport van een verbaasde Kroaat) is erg indrukwekkend omdat er nog een groot deel van de begane grond bewaard is gebleven. Toen het hele gebouw nog stond, konden er zo’n 17.000 toeschouwers in toe te kijken hoe er wat Christenen voor de leeuwen werden gegooid. Er zijn moderne voetbalstadions van dat formaat en kleiner.
Terug in Split
Aan het einde van de middag hebben we voldoende gezien en nemen de bus terug naar Split. We hebben gehoord dat dankzij de Italiaanse invloeden er hier goede pizza’s te krijgen zijn die met het origineel kunnen wedijveren. Een proef die we maar wat graag op de som willen nemen. Omdat we toch ook nog een boottochtje willen boeken, lopen we in Split langs de haven en kiezen uit het aanbod voor de Blue Lagoon Tour en reserveren vast twee plaatsen voor morgen.
Daarna gaan we toch nog een keer op zoek naar de restaurants die door Ivica waren aangeraden en deze keer vinden we ze beiden wel. Eén van de twee, Feral, blijkt een pizzeria te zijn en dus nemen we plaats. De geruchten en ook Ivica blijken geen woord teveel te hebben gezegd: de pizza pršut (ham) blijkt overheerlijk. Toe kiezen we voor de palačinke (pannenkoeken) met ijs. Ik heb mijn collega Willem plechtig moeten beloven om deze uit te proberen en los deze belofte met veel zin en smaak in. Morgen kiezen we het ruime sop!