Ontvangst in Zadar
We vertrekken naar Zadar, waar we worden ontvangen door Anika en de paus. De volgende dag bezoeken we Zadar, begroeten de zon en luisteren naar het zee-orgel.
Veeg naar links en naar rechts om door de foto’s te bladeren.
Gisteren was een… bijzondere dag. We staan ’s ochtends bijtijds op, ontbijten, ruimen op en pakken in recordtijd in, zodat we een uur voor de met Lana afgesproken tijd al klaar zijn. Rond een uur of elf komt ze vanuit haar galerie even langs om de betaling voor de laatste nacht en de sleutel in ontvangst te nemen. Het is wat haar betreft geen probleem als we die dag nog in het appartement willen blijven, maar we hebben een bus naar Zadar te halen en nemen dus afscheid. De massieve zwarte kolos die onze tas is wordt weer achter ons aan gesleept, maar deze maal gaat de reis heuvelafwaarts, wat een stuk scheelt. Niet veel later staan we dan ook met twee kaartjes te wachten op de bus die een half uur vertraging blijkt te hebben, waar niemand verbaasd of geërgerd over lijkt te zijn—behalve de chauffeur dan, die driftig claxonneert naar elke auto die in de weg staat. Iets later dan gepland, maar heerlijk ontspannen in een touringcar met airco rijden we langs de Kroatische kust naar Zadar. Het duurt dan ook niet lang voor alle passagiers, mezelf en Vonne incluis, liggen te slapen.
Wanneer we weer wakker worden, zijn we niet ver van Zadar meer en even later heeft de bus, en daarmee wij ook, de eindbestemming bereikt. We zijn nauwelijks uitgestapt of een horde oudere Kroaten belaagt de bus met appartementen te huur of transport naar een locatie in Zadar. We slaan ze allen vriendelijk af en zoeken de rust aan de andere kant van het station op om even op de kaart te kijken waar we precies heen moeten. Het blijkt wel een eindje lopen te zijn, maar de route ziet er niet heel ingewikkeld uit. Goed geluimd gaan we op weg, met het zwarte zwaargewicht achter ons aan. Wanneer we na een minuut of tien nogmaals op de kaart kijken hoe ver we gevorderd zijn, begint ons te dagen dat het afwijzen van transport misschien niet de slimste keus was. Zadar blijkt namelijk nog vrij groot te zijn en het busstation ligt niet heel erg centraal, terwijl ons appartement dat ook niet doet, maar dan precies aan de andere kant.
Uiteraard geven we niet op en zetten we door. De koffer begint wel steeds zwaarder te wegen in de Kroatische middagzon en ik begin me af te vragen waarom er bijvoorbeeld een lange broek en een jas in zitten. Bovendien houdt halverwege de stoep zo’n beetje op en moet de tas over een hobbelige wegrand voortgesleept worden. Let op: het is een reistas, geen all-terrain vehicle met two wheel drive. Tegen de tijd dat we in de buurt beginnen te komen, ben ik dan ook een wandelende waterval en ben ik klaar om tot aan de terugreis naar Split ergens neer te ploffen en geen vin te verroeren.
Eenmaal toch aangekomen in de straat waar we moeten zijn, zien we niets dat op een hotel of receptie lijkt en vragen dus aan een paar mannen op straat of zij weten waar Rooms Anika en/of № 3 ergens zit (ze zijn er hier trouwens ook goed in om huisnummers te verstoppen; ze zullen hier echt een hekel aan postbodes hebben). Uiteraard worden we prompt verwezen naar het huis waar we zo’n beetje voor staan en één van de mannen doet een tuinhek open en kondigt ons aan. Op de stenen pilaar net naast de deur zien we inderdaad ineens een vervaagde drie staan. We slepen onze tassen naar binnen en staan ineens in een doodgewoon tuintje waar een oudere vrouw de plantjes aan het sproeien is.
Anika en de paus
De tuinslang gaat neer en ze zegt hallo. Ik begroet haar terug met een vriendelijk dobar dan, waarop prompt een stortvloed aan Kroatisch volgt. En dan bedoel ik nadrukkelijk niet van mijn kant. Ze komt naar ons toe en stelt zich voor als Anika. Vonne stelt zich voor als Vonne, en ik stel me voor als Iwan. Ooh! Ivan! Maar dat is een Kroatische naam! Er volgt opnieuw meer enthousiast Kroatisch en opnieuw is het niet van mijn kant. Er wordt een tafeltje met twee stoelen naar de schaduw in het grasveld gesleept, we moeten meteen gaan zitten en of we bier willen. Ik ga er nog steeds vanuit dat ik meer water ben verloren dan de Krka-waterval met het slepen van de tas en dat mijn lichaam momenteel voor minder dan 30% uit water bestaat, dus ik vraag of ze misschien ook water heeft. Een wegwerpgebaar volgt meteen: nee, niks water, bier voor ons allebei! Ze is weg voor ik ook maar kan overwegen om het “ik ben een herstellend alcoholist”
-excuus van Jelle Brand Corstius in te zetten (schijnbaar de enige methode in elk geval in Rusland om onder wodka uit te komen). Even later verschijnt ze met twee glazen koel bier (ach, zolang het maar nat en koud is) en ze neemt zelf ook plaats aan tafel.
Zowel Vonne als ik weten niet precies wat de juiste reactie is wanneer je in een vreemd land ineens wordt geconfronteerd met een foto van iemand met de paus.
Ik probeer duidelijk te maken dat mijn Kroatisch vrij gelimiteerd is (voor zover dit nog niet duidelijk was) en Anika vertelt dat ze een heel klein beetje Engels en Duits spreekt. Sloveens, Tsjechisch, Pools en Russisch is allemaal geen probleem, want daar komen haar meeste gasten vandaan en dat spreekt ze goed. Maar, Ivan, dat is een Kroatische naam, hoe kom ik daar aan? Ze is overigens niet de eerste, ook Ivica in Split was direct enthousiast bij het horen van mijn naam (“Ah! Ivan! Ivica!”
*brede grijns*). Ik weet niet wat het is, maar eerlijk gezegd zou ik ook verrast zijn als ik een Kroaat tegenkwam die pak ‘m beet Diederik zou heten. Enfin, ik leg Anika uit dat Iwan een Poolse naam is. Ja, we komen dan wel uit Nederland, maar mijn oma is Pools, dus vandaar zo’n beetje. Wat? Polen? Dan moeten we even wachten! Anika verdwijnt naar binnen en Vonne en ik wisselen een blik uit van “wat gaat er nu weer gebeuren?”
en we genieten dus maar rustig van ons biertje.
Dan komt Anika glunderend naar buiten met een grote lijst met een foto van haarzelf in jongere jaren met… paus Johannes Paulus II. Zowel Vonne als ik weten niet precies wat de juiste reactie is wanneer je in een vreemd land ineens wordt geconfronteerd met een foto van iemand met de paus, en ik vermoed dat het Wat & Hoe: Kroatisch-boekje ook geen standaardzin heeft voor deze situatie. “Ah!”
probeer ik met een lach op mijn gezicht, “Karol Wojtyła!”
Nu heb ik het helemaal gedaan. “Da! Karlo Wojtyła!” glundert ze breeduit. Vonne is sprakeloos. De paus is blijkbaar drie keer in Kroatië geweest, één keer in Zagreb, één keer in Split en één keer in Rijeka. Anika heeft hem een boek mogen overhandigen en hij was een hele goede paus. En om die mening kracht bij te zetten, plant ze een dikke zoen op de foto-paus.
Anika en de paus verdwijnen vervolgens weer naar binnen. Even later komt ze alleen weer naar buiten en begint druk op een kaart van Zadar te schrijven en te vertellen waar alles is. Hoeveel nachtjes blijven we, en weten we al hoe we weer verder moeten? Waar gaan we trouwens naartoe, naar de luchthaven van Split? Vonne produceert snel de bevestiging van de boekingswebsite om te laten zien dat we zes nachtjes in één van de appartementen hebben geboekt. Ah, de appartementen! Het blijkt dat ze een familiebedrijf hebben: Anika verhuurt de losse kamers in haar huis, en ene Sanela de appartementen. Ze zal Sanela ook gelijk even bellen, die kan ons naar het appartement brengen. Helaas krijgt ze Sanela niet te pakken, maar dat is geen probleem. Het is vlakbij, dus ze loopt wel even langs. Of we tien minuutjes hebben en weg is ze door de tuindeur. Vonne en ik kijken elkaar weer aan en barsten in lachen uit.
Vijf minuten later is Anika alweer terug, gevolgd door Sanela, wat haar kleindochter blijkt te zijn. Zij brengt ons met haar auto naar het appartement. De deur van het wagentje maakt een geluid bij het openen dat me doet denken dat ik zojuist de deur van de auto af heb gescheurd, maar de tas past achterin, dus wat mij betreft is het een limousine. Sanela stapt in en met een welgemeend hvala lijepa naar Anika (meer geglunder) bedanken we haar voor haar bijzondere, maar ontzettend gastvrije ontvangst.
Onderweg wijst Sanela alvast wat handige zaken aan (supermarkt, bakker, Thaise massagesalon) en even later staan we bij het huis. We hebben het ruime appartement op de benedenverdieping, met een grote woonkamer, ruime keuken, slaapkamer en badkamer met wasmachine. Met name dat laatste is goed nieuws, want we hebben al het een en ander aan was opgebouwd. Opnieuw wordt de kaart van Zadar ingevuld met alle belangrijke highlights (inclusief om de één of andere reden de locatie waar alle hotels zitten). Ze laat haar telefoonnummer achter dat we altijd kunnen bellen als er iets is en haast zich weer verder om andere gasten op te pikken.
Bijzondere boodschappen
De tas wordt leeggeruimd in onze nieuwe thuisbasis en na een korte pauze besluiten we om bij het nabije supermarktje wat boodschappen te doen. En ook daarbinnen blijkt dat niets hier is wat je ervan verwacht. Het is een klein gebouwtje en binnen staat er een balie rondom voor alle schappen. Achter de balie staan twee vrouwen, één bij de kassa en eentje niet. Het is blijkbaar niet de bedoeling om zelf je producten uit het schap te pakken, maar om de mevrouw achter de balie te vragen om het product voor je te pakken, dat ze dan in één van de mandjes op de balie stopt. Tenzij het groente of fruit is, dat kun je buiten wel zelf pakken. In dat geval weegt ze het wel voor je, schrijft op een briefje hoeveel het is en doet dat in het zakje bij het fruit, zodat de mevrouw aan de kassa weet wat het kost.
Op zich een handig systeem, al was het nu handig geweest om te weten wat “mag ik van u die pot pastasaus aan de linkerkant, doe er maar eentje van de middelste grootte” in het Kroatisch is. Het wordt dan ook een druk gebaren, wijzen en zwaaien naar de dingen die we willen hebben. Bij sommige producten staat er een duidelijke naam op, zoals bijvoorbeeld bij het wasmiddel. Dat lijkt handig en snel, maar in dat geval krijg je drie verschillende flessen van dat product voorgezet, die één voor één voor je worden opengeschroefd, zodat je ze kunt ruiken. En je mag pas kiezen als je ze alle drie geroken hebt!
We slagen er toch in om zo’n beetje alles te verzamelen wat we willen hebben, en keren huiswaarts. Moe van de lange en vreemde dag genieten we in de tuin van het huis van een bord welverdiende pasta. Wat een welkom in Zadar!
Zadar verkennen
Vandaag is het tijd om de stad te verkennen. We nemen de iets langere, maar ook een stuk mooiere route langs het water richting de historische stad. Ook hier geldt weer dat het oude deel op een schiereiland ligt—wat de stad ten goede kwam in de Venetiaanse periode toen ze belegerd werd door de Turken, maar stand hield. Het is al met al nog een aardig stuk lopen langs de bochtige kustlijn voor we bij de brug komen die voetgangers toegang geeft tot de oude stad. Al voor de brug staan de eerste borden om de vele beschikbare bootexcursies aan te prijzen. Voor de kust van Zadar ligt een complete archipel aan eilanden, dus er gaan nogal wat verschillende tochten.
We lopen eerst een stukje langs de noordkant van de stad om naar de borden en het aanbod te kijken, maar het zijn er zoveel dat we al snel besluiten om de stad zelf maar in te gaan. We wandelen door één van de poorten in de stadsmuur en staan al snel op de eerste plaats die ik vond toen ik op Google Maps het Streetview-mannetje naar Zadar sleepte: het Romeinse forum en het Archeologisch Museum; noem het maar een gave. Maar aangezien we pas net in de stad waren, besluiten we eerst nog even wat rond te lopen. Het valt ons op dat Zadar een heel stuk toeristischer voelt dan zowel Šibenik als Split. Nu is dat in vergelijking met eerstgenoemde niet zo gek, omdat Šibenik ook veel kleiner is, maar Split is toch zeker niet kleiner, bevat niet minder toeristen en heeft ook meer dan voldoende souvenirwinkeltjes. We kunnen er onze vinger niet echt op leggen.
Archeologen houden er van om alles in drieën op te delen en dat te blijven doen. Een archeoloog kan zo serieus praten over bijvoorbeeld het Laat-Helladisch III-A.
In elk geval is het oude centrum van Zadar wel erg mooi; het bevat veel oude kerkjes en het trg pet burana, het plein met de vijf bronnen, aangelegd door de Venetiërs (daar heb je ze weer) samen met een bastion waar tegenwoordig een mooi parkje op ligt. Het plein en het parkje zijn vrij rustig en één van de mooiste delen van de oude stad. Vlakbij lopen we door een oude Romeinse stadspoort, halen een ijsje en zetten dan koers richting het forum. In Romeinse tijd was het forum een centraal punt van de stad met openbare gebouwen en tempels. Inmiddels resten enkel nog de funderingen.
Op, of aan het forum staat ook de kerk van Sint Donatus, een rond gebouw dat vrij letterlijk op Romeinse funderingen staat; in zowel de muren als in de pilaren vind je onderin stukken van zuilen en van gedecoreerde blokken die afkomstig zijn van de vroegere tempel van Juno, Jupiter en Minerva. De kerk is van binnen verder eenvoudig, vrij kaal en leeg, met enkel een trap naar een rondgang boven, van waar je een goede indruk krijgt van hoe groot de ruimte eigenlijk is. De akoestiek is er bovendien zo goed, dat er af en toe nog kleine concerten gehouden worden.
Maar daarna is het dan toch tijd voor het Archeologisch Museum! Drie verdiepingen vol met informatie, overblijfselen, artefacten en andere goodies uit de oudheid. Of nou ja, twee dan, want uiteraard blijkt de verdieping met de Romeinse tentoonstelling gesloten wegens een verbouwing. Dat is jammer, maar we vermaken ons dan maar met de verdieping over de Steentijd tot en met de Bronstijd. Veel potscherven, stenen bijlen en verhalen over begrafenisrituelen en hoe elke cultuur in drie perioden valt te onderscheiden. (Archeologen houden er van om alles in drieën op te delen en dat te blijven doen. Zo kan een archeoloog serieus praten over het Laat-Helladisch III-A, bijvoorbeeld.) Op de benedenverdieping is de tentoonstelling over de Middeleeuwse periode, waar om onduidelijke redenen ineens moderne kunstwerken van opgerold karton of metaal tussen staan. Op zich leuk, maar niet helemaal wat je verwacht in een Archeologisch Museum.
Eenmaal buiten vinden we opnieuw een klokkentoren van één van de vele kerkjes. Ik herinner me die van Trogir nog maar al te goed en besluit dat het toegangskaartje het niet waard is, maar Vonne wil wel even naar boven voor het uitzicht. Even later zie ik dan ook vanaf een degelijke en laaggelegen Romeinse muur een roze figuurtje bovenaan de toren heen en weer lopen. Het blijkt overigens wel mee te vallen, want de toren is in verdiepingen verdeeld. Beneden bekijk ik ook even de gemaakte uitzicht-foto’s voor we verder gaan.
Kunstwerken aan zee
Aan het uiteinde van de boulevard vinden we naast elkaar twee bijzondere kunstwerken: Sea Organ (zee-orgel) en Greeting to the Sun (groet aan de zon). De eerste is een set trappen die vanaf de promenade het water in lopen en waarop dus ook flink wat mensen zitten, liggen en een duik vanaf nemen. Bovendien zijn er holle buizen aangebracht onder de trappen die net achter de trappen uit de promenade komen. Door de golven wordt er lucht door de buizen heen geblazen, wat muziek tevoorschijn doet komen. Het is alsof er op een heleboel grote bierflesjes wordt geblazen, maar dan heel langzaam en op het ritme van de zee. Heel ontspannend!
Greeting to the Sun bestaat uit een serie cirkels van glazen platen in de vloer die een schaalmodel van ons zonnestelsel voorstellen. De zon is een metersgrote cirkel vol met zonnenpanelen, waarna er vlak naast vier kleine rondjes liggen: Mercurius, Venus, de Aarde en Mars. Dan is het een stukje lopen naar de volgende grotere plaat, Jupiter, een eind verderop gevolgd door Saturnus. Het is dan nog een aardig eindje naar Uranus en Neptunus, wat de enorme afstanden in de ruimte symboliseert (Mars en Venus liggen praktisch op steenworp afstand).
We lopen verder langs de riva van Zadar en komen bij een pier waar opnieuw borden voor bootexcursies staan. We kijken er even naar en worden direct aangesproken door een van de jongens van een excursie-organisatie die ons heel enthousiast en vriendelijk uitlegt hoe hun excursie verloopt en waar in het Kornati-park de tocht allemaal heen gaat. De route klinkt inderdaad erg leuk en het enthousiasme van de jongen werkt aanstekelijk. Wanneer we bovendien horen dat de boot eerst afvaart bij Uškok, een jachthaven niet al te ver van ons appartement, zijn we verkocht. We reserveren direct twee kaartjes: zondag gaan we naar Kornati.
We besluiten niet lang daarna dat het tijd begint te worden om te gaan eten. Een mening die gedeeld lijkt te worden door de restaurants in Zadar, want ineens verschijnen er overal mensen die flyers van restaurants uitdelen. In de meeste gevallen geven die flyers bovendien ook nog eens recht op een gratis aperitief. We krijgen er al snel twee in onze handen gedrukt. Eén van de twee vinden we ook in de Zadar in your pocket, een vlot geschreven en amusante reisgids die blijkbaar voor heel veel Europese steden beschikbaar is. Het restaurant wordt omschreven als goed te doen met een gezellige binnentuin. De kaart is naar Kroatische termen nog aan de prijzige kant (de duurste hoofdgerechten kosten wel tien euro!), maar aangezien het vlakbij is en een gratis aperitief zeker niet slecht klinkt, nemen we in de sfeervolle binnentuin plaats voor een lekkere maaltijd.
Na het diner genieten we van Zadar bij avondverlichting. Of het nu komt omdat de hitte van de dag verdwenen is of iets anders, maar Zadar komt ’s avonds een stuk ontspannener over dan eerder op de dag, en eigenlijk ook mooier. Aan de boulevard lijkt de wereld op te houden: de zee vormt een inktzwart gat dat van de rand van de boulevard tot aan de lichtjes van één van de eilanden tegenover Zadar strekt. Bovendien moeten we nog een keertje langs de Greeting to the Sun. De zonnepanelen in de zon zitten er niet voor niets: ’s nachts worden de planeten van onderaf verlicht. Met name de zon verandert door een paar duizend led-lampjes die in allerlei patronen van kleur veranderen in een soort gigantische discovloer. Heel erg mooi, en ondertussen klinken daar nog de klanken van het zee-orgel naast.
Na onze groet aan de zon in het donker, keren we huiswaarts. Ons bed wacht, morgen weer een dag!